به بخشهای الحاقی شیرآلات صنعتی که کنترل حرکت دریچه آنها را در اختیار میگیرد، اصطلاحاً کنترل ولو میگویند. شیرآلات صنعتی تنوع گستردهای دارند. برخی از آنها به شکل خطی طراحی شدهاند و دریچه برخی از آنها به شکل دورانی کار میکند. عدهای از شیرآلات صنعتی نیز با قابلیت دریچههای ارتجاعی طراحی شدهاند که با نام دیافراگمی هم شناخته می شوند.
الگوی کارکرد انواع ولو متفاوت است. اما آنچه مسلم است، همیشه یک بخش متحرک مکانیکی در داخل شیرآلات صنعتی برای مسدود کردن جریان سیال وجود دارد. با استفاده از این بخش متحرک میتوانیم جریان عبور سیال را کنترل کنیم.
کنترل ولو برای این منظور طراحی شده است. در شیرآلات با عملکرد دستی کل ماجرا خیلی ساده است. اما برای طراحی شیرآلات با کنترل اتوماتیک شده نیاز به استفاده از تجهیزات تکمیلی در نحوه انتخاب کنترل ولو داریم. انواع کنترل ولو بخشهای الحاقی هستند که با نصب شدن بر روی شیرآلات صنعتی قابلیت کنترل هوشمندانه آنها را تأمین مینمایند.
با استفاده از کنترل ولو میتوانیم مقدار جابجایی شیر را به درستی تنظیم کنیم. بنابراین در کنترل دبی دست بازی داریم. از طرفی میتوانیم در زمانهای دقیق و برنامهریزی شده عملکرد شیر را تحت کنترل داشته باشیم. اما مهمترین قابلیت کنترل ولو توانایی ایجاد کنترل از راه دور است. به شکلی که میتوانیم بدون نیاز به حضور فیزیکی در کنار شیر و تنها از طریق ارسال سیگنالهای الکتریکی، حرکت و عملکرد شیرآلات صنعتی را تحت کنترل داشته باشیم.
این همه اهمیت توجه به نحوه انتخاب کنترل ولو را دو چندان می کند. نحوهی انتخاب شیر کنترل در عملکرد نهایی سیستم تأثیرگذار است. کنترل ولو باید با نوع شیر و حتی نوع سیال و البته نوع سیگنال کنترلی هماهنگ باشد. بنابراین مهم است که از نحوه انتخاب کنترل ولو به طور کاملاً دقیق اطلاع داشته باشید تا بهتر و حرفهایتر بتوانید انواع فرآیندهای صنعتی را طراحی کنید.
شیرهای کنترل بخش کلیدی در طراحی فرآیندها هستند. آنها میتوانند مسیر عبور سیال را به طور کامل قطع کرده و یا به طور کامل باز نگه دارند. حتی میتوانند مقدار دبی عبور سیال را تحت کنترل داشته باشند تا به این طریق بتوانیم فرآیند آنالوگی را طراحی نماییم. اما لازم است بدانید که از هر نوع شیر کنترلی نمیتوانید در هر نوع فرآیند صنعتی استفاده کنید. نکته کلیدی نحوه انتخاب کنترل ولو در اینجا کدام است؟
راهنمای نحوهی انتخاب کنترل ولو نیز برای این منظور تدوین شده است. لذا در قدم نخست بهتر است به معرفی انواع شیر کنترل متداول در فرآیندهای صنعتی بپردازیم. انواع پایه شیر کنترل در فرآیندهای صنعتی به قرار زیر هستند:
- شیرهای توپی
- شیرهای پروانهای
- شیرها با دریچههای گلوب
- شیرهای دروازهای
راهنمای کامل برای خرید کنترل ولو با کیفیت و قابل اعتماد این موارد ذکر شده را اصطلاحاً به عنوان پایه شیر میشناسیم. در واقع پایه شیر بخش مکانیکی در مسیر عبور سیال است که آن را قطع و یا وصل میکند. پایه شیر به تنهایی کارایی ندارد. بلکه باید با بخشهای کنترل ولو همراه شود. به این ترتیب هر مکانیزم کنترل سیال در فرآیندهای صنعتی یک مجموعه کامل از پایه شیر و کنترل ولو میشود. پایه شیر همان بخش مکانیکی در مسیر عبور سیال است و کنترل ولو به عنوان بخش الحاقی برای کنترل این شیرها مورد استفاده قرار میگیرد.